ÇOCUKLAR İÇİN FELSEFE
“Çocuklar İçin Felsefe” bugün dünyada 50’den fazla ülkede uygulanmaktadır; Fransa, İspanya, Meksika, İngiltere, Columbia, Yeni Zelanda, Avustralya ve Norveç bunlar arasında sayılabilir. Her ülkede uygulama farklılıklar göstermektedir.
Hazırlanacak programın amacı, çocuklara hazır düşünceleri öğretmek değil, temel sorunları kendilerinin tartışarak ele alması, eleştirel düşünceyle çözümler üretmesi, düşünme yetilerini geliştirmesidir. “şayet çocukların doğal merakları ve dünyayı tanıma, keşfetme arzu ve istekleri felsefeyle kaynaştırılabilirse, daha esnek ve etkili bireyle olabilirler” anlayışı bu yöntemin temel inancını oluşturur.
Sorusu olmayan, hep hazır yanıtı olan bir kültürde zekâ işlerlik kazanamaz. Çocuklarımızı doğdukları andan itibaren koşullandırıyoruz. Felsefe, var olan her şey üzerine düşünmedir. Felsefi düşünüş biçimi daha ilk yıllardan başlayarak çocuğa verilmeli, çocuklar bilinçlendirilmelidir. Çocuk felsefe yapmaya yatkındır. Fransız psikolog Zazow şöyle der: “ tüm çocuklar yaşına kadar birer dahidir ama ne yazık ki bu durum fazla sürmez” ezbere dayanan eğitime son verilmelidir.
Eğitimin amacı da iyi yetişen, aynı zamanda duyarlı öğrenciler yetiştirmektir. Çocukların erken yaşta felsefe eğitimi alması felsefi bir sorgulama ürünüdür.
Çocuklar anaokulunda her şeye merakla yaklaşırlar. Merakları, sıra dışı sorulara neden olur. İlkokul 2-3. sınıfa gelen çocuklar kendilerini kapatırlar.
Çocuklar, doğuştan filozofturlar. Küçük yaşta felsefi düşünceye sahiptirler. Filozoflar gibi doğal olarak sorgularlar.”Sayılar neden var, nereden geliyor”? “Neden savaşlar var”? Bunların hepsi felsefi sorulardır. Çocuklar için felsefe hareketinde amaç; onların eleştirel, dikkatli ve yaratıcı bir biçimde düşünmelerine yardımcı olmaktır. Zamanla grup içinde konuşmayı öğrenerek birbirlerine akıl vermelerini sağlamaktır. “ Sana bu yüzden katılıyorum yâda katılmıyorum” demelerini, sorulara akıllı cevaplar aramalarını sağlamaktır. Çocuklar, bir şeyi neden yapmaları gerektiğini merak ederler, düşünmenin cazibesini içlerinde taşırlar. Felsefe onlar için bir araçtır. Çocuklar bazen de zaman ve adaletle ilgili sorular sorarlar.
Öncelikle, iletişim becerilerini, ifade becerilerini, katılımı ve işbirliğini hedeflemek; belirsizlik, kimlik, isim, aile beğeniler, gerçek, yalan gibi kavramlar üzerinde düşündürmek gerekir. Eğitimciler, çocukların merak dolu sorular sormaları ve kendilerini sözlü olarak ifade etmeleri için cesaretlendirmelidir. En zor olan konu onların odaklanmalarını sağlamaktır. Çocuklar çok hareketlidir, her zaman birbirlerini dinlemek istemeyebilirler. İletişim için konuşma sırasını bilme, beklemek çok önemlidir. Tartışmanın verimli olup olmamasının bir önemi yok. Amaç okul öncesinde çocukların eleştirel düşünme yetilerini geliştirmektir. Başlangıçtan bu yana soruları olabileceğini ve bu sorulara yanıt alabileceklerini ve yanlış cevap diye bir şeyin olmadığını öğrenirler. Bu şekilde güçlenirler ve sınıfa girdiklerinde sınıfı yönetebilirler. Çocukların meraklı sorularına yanıt bulamamak en çok aileleri utandırmaktadır. Çocuklar, analitik bir düşünce biçimine sahiptir. Örneğin “bir ağaç üstünde ölmüş bir kuş gördüklerinde onun neden öldüğünü ve öldüğünde nereye gittiğini sorabilirler” ve bu konuyu derinlemesine tartışmak isteyebilirler.
FELSEFE KONULARI
1-İYİ VE KÖTÜ
2-GÜZEL VE ÇİRKİN
3-ÖZGÜR OLAN VE OLMAYAN
4-CESARET VE KORKU
5-OĞLANLAR VE KIZLAR
6-BİLDİKLERİMİZ VE BİLMEDİKLERİMİZ
7- GERÇEK OLAN VE OLMAYAN
8- ADİL OLAN VE OLMAYAN
9-DOĞA VE KİRLİLİK
10-MUTLULUK VE MUTSUZLUK